زمان مطالعه: 7 دقیقه

نکته:
خوانندگان گرانقدر توجه داشته باشید،مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت آگاهی دانش پزشکی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق تخصص این زمینه مشورت نمائید.

برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص درد شکم، اختلال رشد، بیماری سلیاک ، رژیم فاقد گلوتن ،تغذیه بیماران سلیاک، تغذیه کودکان و شیرمادر به کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس گرفته ، یا به   سایت کلینیک  https://drhosseyni.com مراجعه بفرمائید.

آدرس:

ساری/ مازندران: خیابان فرهنگ / مجتمع پزشکی شهریار ۳

ساری / مازندران : کلینیک فوق تخصصی طوبی

قائمشهر / مازندران : مرکز آموزش درمانی بیمارستان رازی

 بیماری سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک یک نوع بیماری خود ایمنی یا اتو ایمیون میباشد که بدنبال خوردن موادغذایی خاصی گلوتن موجب علائم بالینی میشود. گلوتن یک نوع پروتئین است که در گندم، جو و چاودار ، وجود دارد اما میتواند درمواد غذایی دیگر هم به مقدار ناچیز وجود داشته بود.
درافراد مبتلا به سلیاک ، بعد از خوردن موادغذایی حاوی کلوتن،سیستم ایمنی بدن فرد فعال شده ،وموجب آسیب به سلولهای مخاطی روده کوچک و آتروفی آن وعلائم دیگر در خارج از سیستم گوارشی فرد مبتلا به بیماری سلیاک میشود.
در طی ابتلا به بیماری سلیاک با گذشت زمان ،این فرایند تخریبی پرزهای روده کوچک یا آتروفی پرزهای روده کوچک تشدید میابد.

از آنجایکه این پرزهای روده کوچک مسئول جذب مواد معدنی و دیگر مواد مغذی از مواد تغذیه ایی هستند. در اثر آسیب دیدن پرزهای روده، فرآیند جذب مواد غذایی در روده کوچک دچار اختلال خواهد شد.

ودر دراز مدت منجر به اختلال رشد مثل کاهش وزن و کوتاهی قد شده و اثرات منفی و زیانباری بر رشد کودک خواهد داشت .

 

علت ایجاد بیماری سلیاک چیست؟

معمولا بیماری سلیاک واکنش نشان دادن سیستم ایمنی بدن به گلوتنی هست که از طریق تغذیه وارد بدن فرد میشود هست . معمولا علاوه بر برخی از فاکتورهای محیطی، فاکتورهای  ژنتیکی هم در بروز بیماری سلیاک اثر گذار و موثر میباشند. و در برخی از نژاد های خاص یا در بعضی از ساختارهای ژنتیکی و ساختارهای ژنی خاص موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری سلیاک میشود.بیماری سلیاک می تواند در هر فردی بروز کند.

آلرژی به گندم چیست؟

آلرژی به گندم یک واکنش مضرر سیستم ایمونولوژیکی بدن در برابر پروتئینهای مختلف گندم ایجاد میشود هست که موجب علائم بالینی در فرد میشود این واکنش میتواند با واسطه یک نوع از آنتی بادی بدن بنام IgE یا بدون واسطه IgE رخ دهد.علائم آن میتواند بصورت کهیر پوستی ، و آلرژی غذایی که ، پوست، مجاری گوارش و تنفس را درگیر کند یا بصورت آسم شغلی یا رینیت آلرژیک باشد یا اینکه بصورت علائم آلرژی شدید و انافیلاکسی بدنبال ورزش رخ دهد.

 

آلرژی غذایی چیست؟ بیشتر بدانید

 

بیماری حساسیت به گلوتن غیر سلیاک چیست؟

بیمارانی که علائم بیماری سلیاک را داشته با وجودیکه بیماری سلیاک و حساسیت به گندم در آنها بررسی شده و رد شده است اما علائم گوارشی و غیر گوارشی آنها با استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن بهبود میبابد این دسته از بیماران تحت عنوان حساسیت به گلوتن غیر سلیاک یا NCGS در نظر گرفته میشوند.

در چه افرادی بیماری سلیاک بیشتر دیده میشود؟ 

• افرادی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سلیاک هستند ، کمبود انتخابی انتی بادی IgA وهمچنین دربیماران مبتلا به دیابت تیپ یک، سندرم ترور، سندرم دوان، بیماری آدیسون ، بیماری اتوایمیون تیروئید، بیماری اتوایمیون کبد، بیماری کولیت روده، بیماری روماتیسم مفصلی احتمال بروز ابتلا به بیماری سلیاک بیشتر میباشد.

هنوز دلیل اصلی این واکنش سیستم ایمنی بدن بعد از خوردن گلوتن مشخص نشده است . با این وجود تئوری های متعددی در خصوص بروز واکنش سیستم ایمنی بدن بعد از خوردن گلوتن مطرح شده هست ، بعضی از این تئوری های بروز واکنش سیستم ایمنی بدن بعد از خوردن گلوتن ، مثل تغذیه زودرس کودک با ترکیبات گندم، وابتلا به بیماریهای عفونی دستگاه گوارش ، تغییرات میکروبی روده ، گاهی مواقع بروز استرس بدنبال اعمال جراحی ، ‌ابتلا به بیماریهای ویروسی بعنوان تئوری پیشرفت به سمت بیماری سلیاک مطرح میباشند.

آتروفی و تخریب مخاط روده کوچک بدنبال بیماری سلیاک چه علائمی دارد؟

علایم بیماری سلیاک دردوران کودکی با علائم آن در بالغین متفاوت میباشد وهمچنین در هرفرد این علائم بالینی بیماری سلیاک میتواند متفاوت باشد.

میتواند با علائم مربوط به دستگاه گوارش یا علائم خارج از دستگاه گوارش یا هردو بصورت همزمان باشد.

علایم بیماری سلیاک در کودکان با سن کمتر از ۲ سال چیست؟

علایم بیماری سلیاک در کودکان با سن کمتر از ۲ سال بصورت علائمی مانند استفراغ، اسهال حاد، نفخ شکم یا دیستانسیون شکم ( بر آمادگی و تورم شکم) ،بی اشتهایی ،ازبین رفتن توده عضلانی خصوصا در ناحیه باسن ، اختلال رشد کودکان، کاهش وزن و کم خونی یا آنمی باشد.

علایم بیماری سلیاک در کودکان با سن بیشتراز ۲ سال چیست؟

در اثر آسیب به پرزهای روده کوچک در بیماری سلیاک ، در کودکان بزرگتر علایم بیماری سلیاک ممکن است بصورت اسهال، گاهی یبوست ،کاهش وزن ، تاخیر رشد و کوتاهی قد، تاخیر بلوغ یا بلوغ دیررس،اختلالات کبدی، کم خونی یا آنمی ، اختلالات خلقی کودک و بصورت علایم عصبی مثل بی توجه ایی ، بیش فعالی، اختلال در یادگیری، اختلال در انجام تکالیف مدرسه ، سردرد، عدم هماهنگی عضلات، اختلات استخوان گاهی هم بصورت تشنج میباشد .

علایم بیماری سلیاک در بالغین چیست؟

بیش از نیمی از افراد بزرگسال که به بیماری سلیاک مبتلا می شوند علائم آنها مربوط به سیستم غیر گوارشی میباشد

این علایم بیماری سلیاک در خارج از دستگاه گوارش میتواند بصورت کم خونی یا آنمی فقر آهن، استئوپروز پوکی یا پوکی استخوان ،نرمی یا استئومالاسی استخوان، درماتیت هرپتی فرم یا التهاب پوستی که باعث ایجاد تاول  یا ضایعه بسیار خارش دار میشود.

همچنین علائم دیگری مثل کاهش عملکرد طحال، زخم های دهانی، سردرد و خستگی مزمن، آرترالژی یا درد مفصل، آسیب به مینای دندان، آسیب به سیستم عصبی بصورت نوروپاتی باعلائمی شامل بی حسی و خارش در پاها و دست ها، اختلال در حفظ تعادل و اختلال در ادراک و توانایی شناختی.

ضایعات پوستی در بیماری سلیاک

تشخیص بیماری سلیاک چگونه هست؟

بر اساس نتایج تحقیقات حدود ۱٪ افراد جامعه مبتلا به بیماری سلیاک میباشند.

و تنهادر20 درصد موارد مبتلایان به بیماری سلیاک، تشخیص داده میشوند. درصورت شک به بیماری سلیاک بر اساس معاینه و علائم بالینی جهت تشخیص بیماری سلیاک آزمایش های خون ( سرولوژی) و اخذ نمونه بافتی یا بیوبسی مخاط روده با اندوسکوپی انجام میشود.

تست های آزمایشگاهی جهت تشخیص بیماری سلیاک چیست؟ 

درصورت شک به بیماری سلیاک بر اساس علائم بالینی و معاینه جهت تشخیص بیماری سلیاک ،  آزمایش خون یا آزمایش سرولوژی انجام میشود. تست های سرولوژی به منظور

تشخیص بیماری سلیاک با افزایش نوعی آنتی بادی ها ی خاصی بنام TTGIgA و TTGIgG ازخون انجام میشوند. افزایش میزان بسیار بالای این آنتی بادی در بدن ، میتواند نشان دهنده عملکرد سیستم ایمنی بدن به گلوتن باشد.

چه افرادی بایستی برای بیماری سلیاک آزمایش انجام دهند؟

افراد مبتلا به راش های پوستی مشابه درماتیت هرپتی فرم ، آمنوره اولیه یا ثانویه( عدم خونریزی قاعدگی) ، نازایی ، پوکی استخوان یا استئوپروز، بلوغ دیررس ،کاهش وزن ،اختلال رشدی ،کم خونی یا آنمی فقر آهن ، خستگی دائم، اسهال مزمن یا متناوب (مانند بیماری  IBS) ، اختلال راه رفتن یا آتاکسی نیازمند ارزیابی تشخیصی بیماری سلیاک هستند.

 

 

اندوسکوپی و بیوبسی مخاط روده جهت تشخیص بیماری سلیاک چیست؟ 

در صورتیکه نتایج تست های  آزمایشگاهی خون و تست های سرولوژی بیانگر افزایش آنتی بادی ضدگلوتن در بدن بیانگر وجود بیماری سلیاک باشد، معمولا برای بررسی های بیشتر و تائید تشخیصی ، آندوسکوپی و بیوبسی مخاط روده انجام شود. در زمان آندوسکوپی مخاط روده کوچک از جهت آسیب مخاط و آتروفی و مورد ارزیابی قرارگرفته و نمونه بافت مخاطی یا بیوبسی مخاط روده از جهت تشخیص تخریب پرزهای روده انجام میشود.

بایستی به این نکته دقت داشت که رژیم غذایی بدون گلوتن حتماً بایستی بعد از آزمایش خون و تشخیص بیماری سلیاک آغاز شود ، در صورتیکه بیمار مصرف گلوتن را قبل از انجام آزمایش خون جهت ارزیابی آنتی بادی قطع کند، نتایج آزمایش خون دقیق نخواهد بود و میزان آنتی بادی ضدگلوتن در خون را کمتر نشان داده و در این حالت ممکن است بیماری تشخیص داده نشود.

اگربا رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن بمدت ۶ ماه تا یکسال ،علائم بیماری سلیاک بهبود پیدا نکند معمولا اندوسکوپی معده و روده همراه با نمونه برداری بافت روده توسط پزشک فوق تخصص گوارش انجام شود.

تصاویر روده بیماران مبتلا به سلیاک در هنگام انجام اندوسکوپی:

 

برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص تغذیه تکمیلی کودکان و شیر مادر به کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس گرفته ، یا به   سایت کلینیک  https://drhosseyni.com مراجعه بفرمائید.

تلفن تماس 

9014878765

آدرس:

ساری/ مازندران: خیابان فرهنگ / مجتمع پزشکی شهریار ۳

ساری / مازندران : کلینیک فوق تخصصی طوبی

قائمشهر / مازندران : مرکز آموزش درمانی بیمارستان رازی

نکته: 

خوانندگان گرانقدر توجه داشته باشید،مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت آگاهی دانش پزشکی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق تخصص این زمینه مشورت نمائید.