یکی از دلایل مراجعه والدین به کلینیک گوارش کودکان ، بدلیل یبوست در کودکان میباشد.
ومعمولا حدوداً ۲۵٪ موارد مراجعین به کلینیک گوارش ، یبوست در کودکان را شامل میشوند. یبوست فانکشنال یا غیر ارگانیک در کودکان بسیار شایع بوده و علاوه بر طبعات بالینی در کودکان خصوصا اختلال در رشد آنها ، اثرات سوء بر فعالیتهای اجتماعی و روزانه کودکان خواهد داشت .
و در نهایت یبوست فانکشنال یا عملکردی در کلیه جنبه های کیفیت زندگی کودکان اعم از اختلال در عملکرد فیزیکی، عملکرد احساسی، عملکرد اجتماعی و عملکرد تحصیلی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.
برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص دردشکم، یبوست، دفع دردناک مدفوع، عدم توانایی در دفع مدفوع ، فیشرآنال، هموروئید، بی اختیاری مدفوع، شب ادراری، عفونت ادراری، تهوع و استفراغ، میتوانید با کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس بگیرید.
بیشترین میزان یبوست در کودکان در چه سنی رخ می‌دهد؟
معمولا بیشتر موارد یبوست در کودکان سن زیر۲ سال رخ می‌دهد. یبوست یک بیماریهای شایع در کودکان میباشد و در صورت عدم درمان صحیح و به موقع توسط پزشک عوارض متعددی را برای کودک به همراه خواهد داشت.
بنابراین نیاز هست پدر و مادر در جریان وضعیت دفع مدفوع کودک خود باشند ، وازجهت شکل، قوام مدفوع ، تعداد دفعات دفع مدفوع کودک مطلع باشند و قبل از ایجاد عوارض یبوست ، نسبت به درمان یبوست کودک خود ، توسط پزشک متخصص نوزادان و کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان اقدام کنند.
در کودکان مبتلا به یبوست، به دلایل متعدد حرکات روده آنها دچار اختلال شده و موجب تاخیر در حرکت و عبور مدفوع از روده بزرگ میشود و بدنبال تاخیر در دفع مدفوع ،آب مدفوع در روده بزرگ جذب شده و مدفوع کودک سفت و خشک میشود واین مدفوع سفت درموقع دفع ، موجب آزردگی مخاط مقعد و ناراحتی کودک میشود.
گاهی هم در کودکان مبتلا به یبوست مزمن این مدفوع سفت ،در انتهای روده بزرگ یا رکتوم تجمع کرده و علائم شبیه انسداد روده مثل درد شکم، عدم توانایی دفع مدفوع ، درد شکم، بی‌اشتهایی ، تهوع و استفراغ در کودک ایجاد میکند.
در بعضی أوقات هم تجمع مدفوع درانتهای روده بزرگ یا رکتوم موجب بروز علائم بی اختیاری مدفوع یا کثیف کردن لباس زیر کودک با مدفوع میشود. معمولا در کودکان مبتلا به یبوست مزمن ، ممکن هست بدنبال تجمع مدفوع سفت و قطور درانتهای روده بزرگ یا رکتوم ، بدلیل نشت مایع مدفوع از کناره های توده مدفوع تجمع یافته ، والدین آنرا به اشتباه اسهال در نظر بگیرند.
علت ایجاد یبوست در کودکان چیست؟
بر اساس سن بروزعلائم یبوست در نوزادان و کودکان ، یبوست میتواند علل متعددی داشته باشد.
یبوست در کودکان میتواند ناشی از رژیم غذایی مثل مصرف ناکافی فیبردر رژیم غذایی، یا آلرژی غذایی مثل حساسیت به شیر گاو ، اختلال الکترولیتی ، یا ناشی از بیماریهای هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید، بیماری دیابت ، بیماریهای عصبی عضلانی مثل میوتونی، بیماری سلیاک، بیماری سینتیک فیبروزیس، یا بدنبال ابتلا به بیماری ویروسی و تبدار، اختلال حرکتی روده یا تنبلی روده، فعالیت و تحرک کم، بدنبال مصرف داروها مثل داروهای ضد تشنج ، داروهای ضدافسردگی باشد .
همچنین یبوست میتواند ارثی باشد کودکانیکه یکی از اعضای خانواده آنها یبوست داشته باشد بیشتر احتمال دارد به یبوست مبتلا شود. استرس در کودکان میتواند موجب یبوست درآنها بشود.
هر تغییردر برنامه روزمره زندگی کودکان مثل مسافرت رفتن ، بروز استرس مثل جدایی والدین، مرگ یکی از اعضای خانواده ، عوض کردن مدرسه کودک ، مهاجرت به مکان جدید، تولد فرزند جدید در خانواده همگی میتوانند موجب استرس در کودک شده و با تاثیر برعملکرد روده موجب یبوست در کودکان شوند.
مشکلات اشتهای کودکان چیست؟ اینجا بخوانید…
گاهی هم کودکان بدلیل ترس از توالت یا عدم استفاده از توالت عمومی یا بازیگوشی از دفع مدفوع اجتناب کرده ودچار یبوست میشوند.
از موارد دیگر علت یبوست در کودکان ، میتواند درد ناشی دفع مدفوع سفت و کلفت از مقعد یا درد درزمان دفع مدفوع ناشی از وجود فیشرآنال یا شقاق مقعد باشد که کودک بدلیل تجربه درد بدنبال دفع ، جهت کنترول کردن تجربه مجدد درد ، بطور ارادی ، با بروز رفتارهای خاص مثل منقبض کردن عضلات لگن، مخفی شدن، تکیه به مبل و……ازدفع مدفوع اجتناب میکنند و دچار تشدید یبوست میشوند.
مخفی شدن کودک نوعی رفتارجلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت افزایش آگاهی ، دانش پزشکی شما میباشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق متخصص این زمینه مشورت نمائید.
بیشترین میزان بروز یبوست در کودکان به علت چیست؟
یکی از دلایل شایع ایجاد یبوست درکودکان ، تغییر در رژیم غذایی نوزاد مثل شروع شیرخشک یا شروع غذای کمکی و آموزش زودهنگام دستشویی رفتن جهت گرفتن پوشک از کودک میباشد.
بطوریکه بیشترین میزان بروز یبوست در کودکان در زمان آموزش توالت و زمان گرفتن پوشک از کودک بروز میکند.
خوشبختانه بیشتر علت یبوست در کودکان ناشی از عوامل فوق میباشد که معمولا با درمان دارویی همراه آموزش توالت و اصلاح رژیم غذایی قابل درمان میباشند.
چه مواردی از یبوست جهت درمان نیازمند به جراحی میباشند؟
اما بایستی توجه داشت در تعداد کمی از کودکان حدوداً کمتر از ۱۰٪ موارد کودکان مبتلا به یبوست ناشی از بیماریهای جدی‌تری مثل بیماری هیرشپرونگ، پرولاپس رکتوم بیرون زدگی مقعد، فیشر آنال یا شقاق یا زخم مقعد، آبسه و فیستول مقعد، ناهنجاریهای آناتومیک مثل تنگی مقعد،جابجایی مقعد ، بیماریهای سیستم عصبی مثل اسپینا بیفیدا، مننگومیلوسل ، تومورهای ناحیه لگن میباشند که نیازمند ارزیابی تشخیصی مناسب هستند و معمولا درمان یبوست این گروه از کودکان با جراحی انجام میشود.
علائم و نشانه های یبوست در کودکان چیست؟
چه موقع میگویم کودک یبوست دارد؟ اگر یک کودک در به مدت یک ماه ۲مورد از علائم زیر:
۱)دفع مدفوع کمتر از ۲بار درهفته داشته باشد
۲)بیشتر یکبار درهفته کثیف کردن لباس زیر با مدفوع یا بی اختیاری مدفوع داشته باشد.
۳)کودک سابقه احتباس یا تجمع مدفوع در روده را داشته باشد.
۴)کودک سابقه دفع مدفوع سفت یا دفع مدفوع با قطر زیاد داشته باشد.
۵)کودک سابقه دفع مدفوع دردناک را داشته باشد.
همراه با دردشکم،علائم سیری زودرس،حالت تهوع و استفراغ،بیقراری ، کاهش اشتها را داشته باشد و با دفع مدفوع بهبود یابد بیانگر ابتلا کودک به یبوست میباشد.
گاهی ممکن است کودک مبتلا به یبوست بدلیل تجمع مدفوع سفت در انتهای روده یا رکتوم و با ایجاد اختلال در اسفنکتر آنال یا دریچه مقعد ، بطور غیر ارادی موجب سرریزشدن محتویات مدفوع آبکی به لباس زیر یا کثیف کردن لباس زیر خود شود.
همچنین در کودکان مبتلا به یبوست بدلیل خاطرات تجربه دردناک دفع مدفوع سفت و کلفت یا درد درزمان دفع مدفوع ناشی از فیشرآنال یا شقاق مقعد،کنترول برای پیشگیری از دردناکی از دفع مدفوع ، رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع مثل انقباض عضلات لگن و باسن، مخفی شدن، تکیه به مبل، سفت و ضربدری کردن زانوهای خود، پیچ وخم دادن خود،را از خود بروز میدهند.
این رفتارهای نگه داشتن مدفوع بصورت یک سیکل معیوب عمل میکند، بنحوی که با جلوگیری از دفع کردن مدفوع موجب تشدید یبوست در کودک میشود.
رفتارنگه داشته مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست
در کودکان علت اجتناب ازدفع و نگه داشته مدفوع چیست؟
رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع درکودکان ، معمولا یک رفتار ارادی جهت کنترول دفع مدفوع ناشی از تجربه دردناک دفع مدفوع بدنبال یبوست یا دفع دشوار و دردناک مدفوع سفت و قطور میباشد.
رفتار نگه داشته مدفوع در کودک مبتلا به یبوست یک واکنش طبیعی کودکان هست که در هنگام دفع مدفوع درد دارند ویا سابقه تجربه درد هنگام دفع مدفوع را دارند به همین دلیل این کودکان از دستشویی رفتن اجتناب میکنند یا به هر طریقی سعی میکند جلوی دفع مدفوع خود را بگیرند.
با بروز رفتارهای خاص مثل منقبض کردن عضلات لگن، مخفی شدن، تکیه به مبل و……ازدفع مدفوع اجتناب میکنند و دچار تشدید یبوست میشوند.
رفتارهای نگه داشتن مدفوع در کودکان می تواند دلایلی دیگری مثل اضطراب و ترس از دستشویی رفتن از جهت ویژگیهای دستشویی مثل موقعیت دستشویی، اندازه دستشویی و تمیزی ونظافت دستشویی نیز باشد. این ترس ها رفتار اجتناب از دفع مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست مزمن برای بعضی از کودکان بسیار واقعی بوده وبرای آنها آزار دهنده خواهد بود به همین دلیل دربعضی اوقات کودکان برای فرار از این موقعیت های استرس زا مدفوع خود را نگه میدارند.
گاهی اوقات نگه داشتن مدفوع در کودکان میتواند نشانه ایی از لجبازی ،استقلال طلبی درآنها باشد. درصورتیکه کودک شما دچار یبوست و رفتارهای نگه داشتن مدفوع همراه اختلال دفع مدفوع و بی اختیاری مدفوع میباشد جهت مشاوره ودرمان میتوانید با متخصص نوزادان و کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه بفرمایید.
گاهی هم کودکان مبتلا به یبوست بدنبال دفع مدفوع سفت ،گلوله ایی، مدفوع کلفت دچار فیشرآنال یا شقاق مقعد میشوند که همزمان با دفع مدفوع سفت ممکن هست مقداری خون روشن در سطح مدفوع دفع کنند.
فیشرآنال یا زخم ناحیه مقعد ناشی از یبوست
دفع خون همراه با مدفوع
همچنین کودکان مبتلا به یبوست ممکن هست علائم پربودن سردل،نفغ شکم،سیری زودرس ،تهوع ، استفراغ متناوب، درد بالای شکم را داشته باشند.
الگوی غیر طبیعی دفع مدفوع در کودکان چگونه هست؟
اگر الگوی دفع مدفوع در کودکان بصورت ، دفع دردناک مدفوع یا دفع نامنظم مدفوع ، دفع مدفوع با قوام سفت ، افزایش سایز مدفوع یا مدفوع با قطر ضخیم ، افزایش وزن مدفوع همراه با رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع مثل انقباض عضلات لگن و باسن،مخفی شدن، تکیه به مبل، سفت و ضربدری کردن زانوهای خود،بیانگر یبوست در کودکان هست .
ارتباط بین یبوست در کودکان واختلال رفتاری آنها چیست ؟
یبوست کودکان ممکن هست علت مشکلات رفتاری کودکان یا همراه با مشکلات رفتاری کودکان باشد.
کودکان مبتلا به یبوست ۲-۳ برابر معمول احتمال مشکلات رفتاری خواهند داشت.
همچنین در کودکان مبتلا به اوتیسم شیوع یبوست زیاد هست.
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت افزایش آگاهی ، دانش پزشکی شما میباشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق متخصص این زمینه مشورت نمائید.
آیا دفع مدفوع در نوزادان همراه با گریه و بیقراری غیر طبیعی میباشد؟
باید توجه داشته باشیم ، گاهی نوزدان قبل از دفع مدفوع بدون هیچ مشکل زمینه ایی دچار گریه و بی قراری شدید زور زدن میشود و این علائم بمدت حدوداً۱۰ دقیقه طول میکشد و با دفع مدفوع آرام میشود. این علائم در نوزادان معمولا طبیعی بوده و با افزایش سن بتدریج بهبود میابد و نیاز به اقدام خاصی نمیباشد
کودک مبتلا به یبوست در چه شرایطی باید به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کند؟
معمولا درکودکان یبوست در بیشتر موارد مشکل جدی نیست، اما از آنجایکه بمدت طولانی یبوست ادامه داشته باشد ممکن است موجب بروز عارضه در کودک شود یا اینکه خود یبوست نشانه‌ای از بیماری زمینه‌ای مثل هیپوتیروئیدی یا کم‌کاری تیروئید،بیماری دیابت ،بیماریهای عصبی عضلانی مثل میوتونی،بیماری سلیاک، بیماری سینتیک فیبروزیس باشد .در این حالت لازم هست جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
همچنین اگر کودک مبتلا به یبوست دچار علائم تورم شکم ،تب،خونریزی ازمدفوع ،کاهش وزن ،درد هنگام دفع مدفوع ، بی اشتهایی ،پرولاپس رکتوم یا بیرون زدن بخشی از روده از مقعد بشودجهت تشخیص دقیق و درمان مناسب بایستی به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی بخشی از روده از مقعد بدنبال زورزدن ناشی از یبوست
علائم خطرناک یبوست در کودکان چیست؟
درصورتیکه دریک کودک مبتلا به یبوست درطی شرح حال از والدین و معاینه کودک علائم غیر طبیعی وجود داشته باشد دیگر برای کودک یک یبوست معمولی یا یبوست فانکشنال مطرح نبوده بلکه احتمالا یک بیماری جدی تری مثل بیماری هیرشپرونگ ( قسمتی از روده که سلول عصبی ندارد) ، پرولاپس رکتوم بیرون زدگی مقعد، فیشر آنال یا شقاق یا زخم مقعد، آبسه و فیستول مقعد، ناهنجاریهای آناتومیک مثل تنگی مقعد،جابجایی مقعد ، بیماریهای سیستم عصبی مثل اسپینا بیفیدا، مننگومیلوسل ، تومورهای ناحیه لگن میباشند که نیازمند ارزیابی تشخیصی و درمان مناسب توسط متخصص نوزادان وکودکان و فوق تخصص گوارش کودکان میباشند.
پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی بخشی از روده از مقعد بدنبال زورزدن ناشی از یبوست
علائم خطرناک یبوست شامل موارد زیرمیباشد:
۱)اگر یبوست در دوره نوزادی شروع شود.
۲)اگر کودک مبتلا سابقه تاخیر ویا عدم مکونیوم یا دفع مدفوع در ۲۴ ساعت اول را داشته باشد.
۳)یبوست در کودکان همراه اسهال متناوب همراه دفع انفجاری مدفوع از مقعد.
۴)یبوست در کودکان همراه با کاهش وزن و اختلال رشد.
۵)کودک مبتلا به یبوست که علائم رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع وکثیف کردن لباس زیر یا شورت توسط مدفوع را نداشته باشد.
۶)در معاینه مقعد در انتهای روده مدفوع وجود نداشته باشد.
۷)در ناحیه پائین کمر روی ستون مهره دسته مو، سوراخ شدگی،تغییرات رنگدانه ایی وجود داشته باشد.
۸)معاینه عصبی کودک مبتلا به یبوست غیر طبیعی باشد
۹) یبوست همراه اسهال متناوب در کودک
درشرایط وجود علائم خطرناک در یبوست ، جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب بایستی به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
عوارض یبوست درکودکان چیست؟
بااینکه یبوست درکودکان حس ناخوشایندی را ایجاد میکند اما بجز در موارد طولانی مدت و یبوست مزمن معمولا عوارض جدی برای کودک ایجاد نمی‌کند.
اما اگر کودک بصورت مزمن مبتلا به یبوست باشد میتواند سبب بروز عوارض و مشکلاتی جدی در کودکان شود این عوارض میتواند شامل
آسیب مخاط اطراف مقعد بصورت فیشرآنال یا شقاق مقعد ، پرولاپس رکتوم یا بیرون زدن بخشی از روده از مقعد هنگام زور زدن ،هموروئید، تجمع سفت مدفوع در روده و ایجاد علائم انسدادی روده، ترس و رفتارهای کلیشه ای جهت جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع باعث میشود مدفوع در روده جمع شود و کودک دچار بی‌اختیاری مدفوع شود.
راههای پیشگیری از یبوست در کودکان چیست؟
به والدین توصیه میشود جهت پیشگیری از یبوست در کودکان خود،علاوه بر اینکه در تغذیه کودکان از غذاهای پرفیبر مثل میوهای کیوی، انجیر و سبزیجات،سالاد،حبوبات ولوبیا،غلات سبوس‌دار استفاده کنند بلکه روزانه فعالیت فیزیکی مناسبی هم داشته باشند .
مصرف غذاهای حاوی فیبر به پیشگیری از یبوست کمک میکند و موجب میشود تا کودکان دفع مدفوعی نرم داشته باشند.
برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص دردشکم، یبوست، دفع دردناک مدفوع، عدم توانایی در دفع مدفوع ، فیشرآنال، هموروئید، بی اختیاری مدفوع، شب ادراری، عفونت ادراری، تهوع و استفراغ، به کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس گرفته ، یا به سایت کلینیک https://drhosseyni.com مراجعه بفرمائید.
تلفن تماس :
09014878765
آدرس:
مازندران / ساری : خیابان فرهنگ/ مجتمع پزشکی شهریار ۳
مازندران / ساری : کلینیک فوق تخصصی طوبی
مازندران / قائمشهر : مرکز آموزش درمانی بیمارستان رازی
