در ابتدا غذای کمکی کودک ، به میزان کم و سپس بتدریج با ترکیب دو یا چند ماده غذایی مانند سبزی، میوه، گوشت و غلات متنوع میشوند. هرچه سن کودک بالاتر میرود، توصیه میشود ، قوام غذاها سفتر شود به نحوی که کودک را تشویق به جویدن کند. برخی از غذاها را میتوان با احتیاط به صورت تکه های کوچک..
ومعمولا حدوداً ۲۵٪ موارد مراجعین به کلینیک گوارش ، یبوست در کودکان را شامل میشوند. یبوست فانکشنال یا غیر ارگانیک در کودکان بسیار شایع بوده و علاوه بر طبعات بالینی در کودکان خصوصا اختلال در رشد آنها ، اثرات سوء بر فعالیتهای اجتماعی و روزانه کودکان خواهد داشت .
و در نهایت یبوست فانکشنال یا عملکردی در کلیه جنبه های کیفیت زندگی کودکان اعم از اختلال در عملکرد فیزیکی، عملکرد احساسی، عملکرد اجتماعی و عملکرد تحصیلی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.
برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص دردشکم، یبوست، دفع دردناک مدفوع، عدم توانایی در دفع مدفوع ، فیشرآنال، هموروئید، بی اختیاری مدفوع، شب ادراری، عفونت ادراری، تهوع و استفراغ، میتوانید با کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس بگیرید.
معمولا بیشتر موارد یبوست در کودکان سن زیر۲ سال رخ می‌دهد. یبوست یک بیماریهای شایع در کودکان میباشد و در صورت عدم درمان صحیح و به موقع توسط پزشک عوارض متعددی را برای کودک به همراه خواهد داشت.
بنابراین نیاز هست پدر و مادر در جریان وضعیت دفع مدفوع کودک خود باشند ، وازجهت شکل، قوام مدفوع ، تعداد دفعات دفع مدفوع کودک مطلع باشند و قبل از ایجاد عوارض یبوست ، نسبت به درمان یبوست کودک خود ، توسط پزشک متخصص نوزادان و کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان اقدام کنند.
در کودکان مبتلا به یبوست، به دلایل متعدد حرکات روده آنها دچار اختلال شده و موجب تاخیر در حرکت و عبور مدفوع از روده بزرگ میشود و بدنبال تاخیر در دفع مدفوع ،آب مدفوع در روده بزرگ جذب شده و مدفوع کودک سفت و خشک میشود واین مدفوع سفت درموقع دفع ، موجب آزردگی مخاط مقعد و ناراحتی کودک میشود.
گاهی هم در کودکان مبتلا به یبوست مزمن این مدفوع سفت ،در انتهای روده بزرگ یا رکتوم تجمع کرده و علائم شبیه انسداد روده مثل درد شکم، عدم توانایی دفع مدفوع ، درد شکم، بی‌اشتهایی ، تهوع و استفراغ در کودک ایجاد میکند.
در بعضی أوقات هم تجمع مدفوع درانتهای روده بزرگ یا رکتوم موجب بروز علائم بی اختیاری مدفوع یا کثیف کردن لباس زیر کودک با مدفوع میشود. معمولا در کودکان مبتلا به یبوست مزمن ، ممکن هست بدنبال تجمع مدفوع سفت و قطور درانتهای روده بزرگ یا رکتوم ، بدلیل نشت مایع مدفوع از کناره های توده مدفوع تجمع یافته ، والدین آنرا به اشتباه اسهال در نظر بگیرند.
بر اساس سن بروزعلائم یبوست در نوزادان و کودکان ، یبوست میتواند علل متعددی داشته باشد.
یبوست در کودکان میتواند ناشی از رژیم غذایی مثل مصرف ناکافی فیبردر رژیم غذایی، یا آلرژی غذایی مثل حساسیت به شیر گاو ، اختلال الکترولیتی ، یا ناشی از بیماریهای هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید، بیماری دیابت ، بیماریهای عصبی عضلانی مثل میوتونی، بیماری سلیاک، بیماری سینتیک فیبروزیس، یا بدنبال ابتلا به بیماری ویروسی و تبدار، اختلال حرکتی روده یا تنبلی روده، فعالیت و تحرک کم، بدنبال مصرف داروها مثل داروهای ضد تشنج ، داروهای ضدافسردگی باشد .
همچنین یبوست میتواند ارثی باشد کودکانیکه یکی از اعضای خانواده آنها یبوست داشته باشد بیشتر احتمال دارد به یبوست مبتلا شود. استرس در کودکان میتواند موجب یبوست درآنها بشود.
هر تغییردر برنامه روزمره زندگی کودکان مثل مسافرت رفتن ، بروز استرس مثل جدایی والدین، مرگ یکی از اعضای خانواده ، عوض کردن مدرسه کودک ، مهاجرت به مکان جدید، تولد فرزند جدید در خانواده همگی میتوانند موجب استرس در کودک شده و با تاثیر برعملکرد روده موجب یبوست در کودکان شوند.
مشکلات اشتهای کودکان چیست؟ اینجا بخوانید…
گاهی هم کودکان بدلیل ترس از توالت یا عدم استفاده از توالت عمومی یا بازیگوشی از دفع مدفوع اجتناب کرده ودچار یبوست میشوند.
از موارد دیگر علت یبوست در کودکان ، میتواند درد ناشی دفع مدفوع سفت و کلفت از مقعد یا درد درزمان دفع مدفوع ناشی از وجود فیشرآنال یا شقاق مقعد باشد که کودک بدلیل تجربه درد بدنبال دفع ، جهت کنترول کردن تجربه مجدد درد ، بطور ارادی ، با بروز رفتارهای خاص مثل منقبض کردن عضلات لگن، مخفی شدن، تکیه به مبل و……ازدفع مدفوع اجتناب میکنند و دچار تشدید یبوست میشوند.
مخفی شدن کودک نوعی رفتارجلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت افزایش آگاهی ، دانش پزشکی شما میباشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق متخصص این زمینه مشورت نمائید.
یکی از دلایل شایع ایجاد یبوست درکودکان ، تغییر در رژیم غذایی نوزاد مثل شروع شیرخشک یا شروع غذای کمکی و آموزش زودهنگام دستشویی رفتن جهت گرفتن پوشک از کودک میباشد.
بطوریکه بیشترین میزان بروز یبوست در کودکان در زمان آموزش توالت و زمان گرفتن پوشک از کودک بروز میکند.
خوشبختانه بیشتر علت یبوست در کودکان ناشی از عوامل فوق میباشد که معمولا با درمان دارویی همراه آموزش توالت و اصلاح رژیم غذایی قابل درمان میباشند.
اما بایستی توجه داشت در تعداد کمی از کودکان حدوداً کمتر از ۱۰٪ موارد کودکان مبتلا به یبوست ناشی از بیماریهای جدی‌تری مثل بیماری هیرشپرونگ، پرولاپس رکتوم بیرون زدگی مقعد، فیشر آنال یا شقاق یا زخم مقعد، آبسه و فیستول مقعد، ناهنجاریهای آناتومیک مثل تنگی مقعد،جابجایی مقعد ، بیماریهای سیستم عصبی مثل اسپینا بیفیدا، مننگومیلوسل ، تومورهای ناحیه لگن میباشند که نیازمند ارزیابی تشخیصی مناسب هستند و معمولا درمان یبوست این گروه از کودکان با جراحی انجام میشود.
۱)دفع مدفوع کمتر از ۲بار درهفته داشته باشد
۲)بیشتر یکبار درهفته کثیف کردن لباس زیر با مدفوع یا بی اختیاری مدفوع داشته باشد.
۳)کودک سابقه احتباس یا تجمع مدفوع در روده را داشته باشد.
۴)کودک سابقه دفع مدفوع سفت یا دفع مدفوع با قطر زیاد داشته باشد.
۵)کودک سابقه دفع مدفوع دردناک را داشته باشد.
همراه با دردشکم،علائم سیری زودرس،حالت تهوع و استفراغ،بیقراری ، کاهش اشتها را داشته باشد و با دفع مدفوع بهبود یابد بیانگر ابتلا کودک به یبوست میباشد.
گاهی ممکن است کودک مبتلا به یبوست بدلیل تجمع مدفوع سفت در انتهای روده یا رکتوم و با ایجاد اختلال در اسفنکتر آنال یا دریچه مقعد ، بطور غیر ارادی موجب سرریزشدن محتویات مدفوع آبکی به لباس زیر یا کثیف کردن لباس زیر خود شود.
همچنین در کودکان مبتلا به یبوست بدلیل خاطرات تجربه دردناک دفع مدفوع سفت و کلفت یا درد درزمان دفع مدفوع ناشی از فیشرآنال یا شقاق مقعد،کنترول برای پیشگیری از دردناکی از دفع مدفوع ، رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع مثل انقباض عضلات لگن و باسن، مخفی شدن، تکیه به مبل، سفت و ضربدری کردن زانوهای خود، پیچ وخم دادن خود،را از خود بروز میدهند.
این رفتارهای نگه داشتن مدفوع بصورت یک سیکل معیوب عمل میکند، بنحوی که با جلوگیری از دفع کردن مدفوع موجب تشدید یبوست در کودک میشود.
رفتارنگه داشته مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست
رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع درکودکان ، معمولا یک رفتار ارادی جهت کنترول دفع مدفوع ناشی از تجربه دردناک دفع مدفوع بدنبال یبوست یا دفع دشوار و دردناک مدفوع سفت و قطور میباشد.
رفتار نگه داشته مدفوع در کودک مبتلا به یبوست یک واکنش طبیعی کودکان هست که در هنگام دفع مدفوع درد دارند ویا سابقه تجربه درد هنگام دفع مدفوع را دارند به همین دلیل این کودکان از دستشویی رفتن اجتناب میکنند یا به هر طریقی سعی میکند جلوی دفع مدفوع خود را بگیرند.
با بروز رفتارهای خاص مثل منقبض کردن عضلات لگن، مخفی شدن، تکیه به مبل و……ازدفع مدفوع اجتناب میکنند و دچار تشدید یبوست میشوند.
رفتارهای نگه داشتن مدفوع در کودکان می تواند دلایلی دیگری مثل اضطراب و ترس از دستشویی رفتن از جهت ویژگیهای دستشویی مثل موقعیت دستشویی، اندازه دستشویی و تمیزی ونظافت دستشویی نیز باشد. این ترس ها رفتار اجتناب از دفع مدفوع بدنبال تجربه درد ناشی از یبوست مزمن برای بعضی از کودکان بسیار واقعی بوده وبرای آنها آزار دهنده خواهد بود به همین دلیل دربعضی اوقات کودکان برای فرار از این موقعیت های استرس زا مدفوع خود را نگه میدارند.
گاهی اوقات نگه داشتن مدفوع در کودکان میتواند نشانه ایی از لجبازی ،استقلال طلبی درآنها باشد. درصورتیکه کودک شما دچار یبوست و رفتارهای نگه داشتن مدفوع همراه اختلال دفع مدفوع و بی اختیاری مدفوع میباشد جهت مشاوره ودرمان میتوانید با متخصص نوزادان و کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه بفرمایید.
گاهی هم کودکان مبتلا به یبوست بدنبال دفع مدفوع سفت ،گلوله ایی، مدفوع کلفت دچار فیشرآنال یا شقاق مقعد میشوند که همزمان با دفع مدفوع سفت ممکن هست مقداری خون روشن در سطح مدفوع دفع کنند.
فیشرآنال یا زخم ناحیه مقعد ناشی از یبوست
دفع خون همراه با مدفوع
همچنین کودکان مبتلا به یبوست ممکن هست علائم پربودن سردل،نفغ شکم،سیری زودرس ،تهوع ، استفراغ متناوب، درد بالای شکم را داشته باشند.
اگر الگوی دفع مدفوع در کودکان بصورت ، دفع دردناک مدفوع یا دفع نامنظم مدفوع ، دفع مدفوع با قوام سفت ، افزایش سایز مدفوع یا مدفوع با قطر ضخیم ، افزایش وزن مدفوع همراه با رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع مثل انقباض عضلات لگن و باسن،مخفی شدن، تکیه به مبل، سفت و ضربدری کردن زانوهای خود،بیانگر یبوست در کودکان هست .
یبوست کودکان ممکن هست علت مشکلات رفتاری کودکان یا همراه با مشکلات رفتاری کودکان باشد.
کودکان مبتلا به یبوست ۲-۳ برابر معمول احتمال مشکلات رفتاری خواهند داشت.
همچنین در کودکان مبتلا به اوتیسم شیوع یبوست زیاد هست.
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت افزایش آگاهی ، دانش پزشکی شما میباشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق متخصص این زمینه مشورت نمائید.
باید توجه داشته باشیم ، گاهی نوزدان قبل از دفع مدفوع بدون هیچ مشکل زمینه ایی دچار گریه و بی قراری شدید زور زدن میشود و این علائم بمدت حدوداً۱۰ دقیقه طول میکشد و با دفع مدفوع آرام میشود. این علائم در نوزادان معمولا طبیعی بوده و با افزایش سن بتدریج بهبود میابد و نیاز به اقدام خاصی نمیباشد
معمولا درکودکان یبوست در بیشتر موارد مشکل جدی نیست، اما از آنجایکه بمدت طولانی یبوست ادامه داشته باشد ممکن است موجب بروز عارضه در کودک شود یا اینکه خود یبوست نشانه‌ای از بیماری زمینه‌ای مثل هیپوتیروئیدی یا کم‌کاری تیروئید،بیماری دیابت ،بیماریهای عصبی عضلانی مثل میوتونی،بیماری سلیاک، بیماری سینتیک فیبروزیس باشد .در این حالت لازم هست جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
همچنین اگر کودک مبتلا به یبوست دچار علائم تورم شکم ،تب،خونریزی ازمدفوع ،کاهش وزن ،درد هنگام دفع مدفوع ، بی اشتهایی ،پرولاپس رکتوم یا بیرون زدن بخشی از روده از مقعد بشودجهت تشخیص دقیق و درمان مناسب بایستی به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی بخشی از روده از مقعد بدنبال زورزدن ناشی از یبوست
درصورتیکه دریک کودک مبتلا به یبوست درطی شرح حال از والدین و معاینه کودک علائم غیر طبیعی وجود داشته باشد دیگر برای کودک یک یبوست معمولی یا یبوست فانکشنال مطرح نبوده بلکه احتمالا یک بیماری جدی تری مثل بیماری هیرشپرونگ ( قسمتی از روده که سلول عصبی ندارد) ، پرولاپس رکتوم بیرون زدگی مقعد، فیشر آنال یا شقاق یا زخم مقعد، آبسه و فیستول مقعد، ناهنجاریهای آناتومیک مثل تنگی مقعد،جابجایی مقعد ، بیماریهای سیستم عصبی مثل اسپینا بیفیدا، مننگومیلوسل ، تومورهای ناحیه لگن میباشند که نیازمند ارزیابی تشخیصی و درمان مناسب توسط متخصص نوزادان وکودکان و فوق تخصص گوارش کودکان میباشند.
پرولاپس رکتوم یا بیرون زدگی بخشی از روده از مقعد بدنبال زورزدن ناشی از یبوست
علائم خطرناک یبوست شامل موارد زیرمیباشد:
۱)اگر یبوست در دوره نوزادی شروع شود.
۲)اگر کودک مبتلا سابقه تاخیر ویا عدم مکونیوم یا دفع مدفوع در ۲۴ ساعت اول را داشته باشد.
۳)یبوست در کودکان همراه اسهال متناوب همراه دفع انفجاری مدفوع از مقعد.
۴)یبوست در کودکان همراه با کاهش وزن و اختلال رشد.
۵)کودک مبتلا به یبوست که علائم رفتارهای جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع وکثیف کردن لباس زیر یا شورت توسط مدفوع را نداشته باشد.
۶)در معاینه مقعد در انتهای روده مدفوع وجود نداشته باشد.
۷)در ناحیه پائین کمر روی ستون مهره دسته مو، سوراخ شدگی،تغییرات رنگدانه ایی وجود داشته باشد.
۸)معاینه عصبی کودک مبتلا به یبوست غیر طبیعی باشد
۹) یبوست همراه اسهال متناوب در کودک
درشرایط وجود علائم خطرناک در یبوست ، جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب بایستی به پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه نماید.
بااینکه یبوست درکودکان حس ناخوشایندی را ایجاد میکند اما بجز در موارد طولانی مدت و یبوست مزمن معمولا عوارض جدی برای کودک ایجاد نمیکند.
اما اگر کودک بصورت مزمن مبتلا به یبوست باشد میتواند سبب بروز عوارض و مشکلاتی جدی در کودکان شود این عوارض میتواند شامل
آسیب مخاط اطراف مقعد بصورت فیشرآنال یا شقاق مقعد ، پرولاپس رکتوم یا بیرون زدن بخشی از روده از مقعد هنگام زور زدن ،هموروئید، تجمع سفت مدفوع در روده و ایجاد علائم انسدادی روده، ترس و رفتارهای کلیشه ای جهت جلوگیری از دفع و نگه داشته مدفوع باعث میشود مدفوع در روده جمع شود و کودک دچار بی‌اختیاری مدفوع شود.
به والدین توصیه میشود جهت پیشگیری از یبوست در کودکان خود،علاوه بر اینکه در تغذیه کودکان از غذاهای پرفیبر مثل میوهای کیوی، انجیر و سبزیجات،سالاد،حبوبات ولوبیا،غلات سبوس‌دار استفاده کنند بلکه روزانه فعالیت فیزیکی مناسبی هم داشته باشند .
مصرف غذاهای حاوی فیبر به پیشگیری از یبوست کمک میکند و موجب میشود تا کودکان دفع مدفوعی نرم داشته باشند.
برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص دردشکم، یبوست، دفع دردناک مدفوع، عدم توانایی در دفع مدفوع ، فیشرآنال، هموروئید، بی اختیاری مدفوع، شب ادراری، عفونت ادراری، تهوع و استفراغ، به کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس گرفته ، یا به سایت کلینیک https://drhosseyni.com مراجعه بفرمائید.
تلفن تماس :
09014878765
آدرس:
مازندران / ساری : خیابان فرهنگ/ مجتمع پزشکی شهریار ۳
مازندران / ساری : کلینیک فوق تخصصی طوبی
مازندران / قائمشهر : مرکز آموزش درمانی بیمارستان رازی
معمولا نوزادان اززمان تولد تا شش ماهگی رشد بسیار سریعی دارد بطوریکه تا سن ۵-۶ ماهگی وزن او به بیش از دو برابر وزن تولدش میرسد.
تغذیه مناسب درطی این دوره شش ماه در تضمین سلامت کودکان و تضمین رشد مناسب برای دوره سنین بعدی کودکی بسیار مهم است.
• در۶ماه اول تولد بهترین و کاملترین ماده غذایی که بتواند تمام نیازهای رشد جسمی ورشد تکامل ذهنی نوزاد را تامین کند شیرمادراست، ترکیب شیمیایی شیرمادر درطی فرایند رشدی نوزادکاملا با نیازهای وی متناسب میباشد.
• در شش ماه اول تولد ، تغذیه نوزادان و کودکان باید فقط توسط شیر مادر صورت گیرد و درصورت لزوم و شرایط خاص بایستی ازشیر خشک استفاده شود.
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت آگاهی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا فوق تخصص گوارش و کبد در این زمینه مشورت نمائید.
بیشترشیرخشک ها ،محصولاتی هستند که ازشیر گاو تهیه میشوند وجهت نزدیکترشدن ترکیبات شیمیایی آن به شیرمادر،علاوه بر اضافه کردن ویتامین ومواد معدنی ،تغییراتی در پروتئین ها و چربی ها و قندهای آن هم ایجاد میکنند .
با این وجود ،علی رغم همه تلاش های انجام شده جهت نزدیک کردن ترکیبات شیر خشک به شیر مادر، این محصولات شیرخشک هیچگاه دقیقا شبیه شیرمادر نخواهند شد و همچنین برخلاف شیرمادر ترکیب شیمیایی آنها درتمام مدت تغذیه کودک ثابت است .
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت آگاهی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک متخصص کودکان و نوزادان و فوق تخصص گوارش و کبد کودکان مشورت نمائید
مهمترین معیار کافی بودن شیرمادربرای نوازد وزن گیری شیرخوار است.
اکثر نوزادان در ۲-۴ روز ا ول پس از تولد، وزن از دست میدهند در نوزادانیکه ،از شیر مادر یا شیر خشک خوب تغذیه میشوند کاهش وزن نباید ادامه یابد. در نوزادان حتی اگر شیردهی بصورت مطلوب انجام شود کاهش وزن بیشتر از ۷٪ وزن زمان تولد، غیرطبیعی بوده و نیازمند بررسی تشخیصی هست. و بایستی به پزشک متخصص یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه کرد.
در طی کنترول نوزادان جهت ارزیابی وزن گیری اگر تغییر وزن نوزاد قبل و بعد از تغذیه ،کمتر از ۴۵ گرم باشد به احتمال زیاد کمبود شیر مادروجود دارد ودر این مورد جهت تغذیه شیر خوار بایستی تصمیم مناسب گرفته شود.
وجهت مشورت توصیه میشود به پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه شود.
اگربعد از شیر دادن به نوزاد، در پستان بیشتر از ۳۰ سی سی باقی بماند نشانه ای از تخلیه ناکافی پستان توسط نوزاد است، و نیازمند ارزیابی و شناسایی علت تخلیه ناکافی شیر،معاینه پستان، اصلاح تکنیک شیردهی و…..میباشد.
وجهت آموزش تکنیک صحیح شیردهی توصیه میشود به پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه شود.
بعد از دوره نوزادی و درسنین بالاتر، تشخیص کافی بودن شیر مادر برای کودک با ارزیابی نمودار رشد کودک و توجه به شیب منحنی رشد شیرخوار و صدک وزنی در تعیین کافی بودن شیرمادرکمک کننده است.
در ارزیابی نمودار رشد کودک ، تا وقتیکه که منحنی رشد کودک شیب نرمال و طبیعی خود را داشته باشد میتوان به احتمال زیاد از کافی بودن شیرمادر مطمئن شد و برعکس زمانی که منحنی رشد سیری نزولی بگیرد باید به فکر وجود بیماریهای مختلف در کودک مثل ریفلاکس ،آلرژی غذایی، عفونت اداری ، اختلالات در بلع شیر و…..یا عدم کافی بودن شیر مادر و مشکلات تغذیه ایی و کمبود دریافت غذای مناسب بود.در این شرایط توصیه میشود جهت ارزیابی تشخیصی و پیشگیری از عوارض احتمالی با پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا فوق تخصص گوارش کودکان مشورت نمایید .
چه مدت میتوان شیر دوشیده شده مادر را نگهداری کرد؟
شیردوشیده شده مادر، جهت تغذیه نوزاد، در حرارت اتاق میتوان حداکثربه مدت ۴تا۶ ساعت نگهداری واستفاده کرد و پس ازاین مدت مجاز به فریزکردن آن نیستیم.
شیر دوشیده شده مادر درحرارت یخچال میتوان تا ۴۸ساعت نگهداری کرد یا اینکه میتوان آنرا نیم ساعت در یخچال قرار داده و سپس فریز کرد.
جهت نگهداری و فریز شیر دوشیده شده ظروف پلاستیکی نسبت به ظرفهای شیشه ای ظروف شیشه ای ارجح تر است زیرا لکوسیت های موجود در شیر مادر( گلبول های سفید خون مادر ) به جدار ظرف شیشه ای می چسبند.
ظرف ذخیره شیر مادر، ترجیحا غیرشیشه ایی ، وبایستی کاملا تمیز باشد، شیر دوشیده شده را جهت ذخیره ،باید بلافاصله داخل یخچال یا فریزر قرار داد.
روش دوشیدن و تخلیه شیر از سینه مادر با دست:
روش دوشیدن و تخلیه شیر از سینه مادر با پمب شیر دوش:
در هوای اتاق میتوان تا ۴ ساعت نگهداری کرد
در یخچال میتوان بمدت ۴۸ ساعت نگهداری کرد.
و در جا یخی یخچال میتوان بمدت ۲ هفته نگهداری کرد.
در فریزر معمولی (۱۸ – درجه) باشد میتوان بمدت ۳ماه نگهداری کرد.
در فریزهای فریزر صنعتی (۳۲- درجه) میتوان بمدت ۶ماه نگهداری کرد.
بعد از شستشوی دست ها با صابون، به آرامی پستان مادر را دوشیده و شیر حاصل از دوشیدن را در لیوان جمع آوری کرده و جهت ذخیره در فریزر انرا در ظروف پلاستیکی مخصوص که برای همین منظور تولید شده اند ریخته وبا ثبت تاریخ بر روی آن در فریزر نگهداری میکنیم .
برای مصرف مجدد از شیردوشیده مادر که جهت ذخیره آنرا منجمد کرده بودیم ، جهت گرم کردن آن هرگز ظرف شیر را نبایستی مستقیما روی حرارت اجاق قرار دهیم بلکه ابتدا باید درطی مدت نیم تا یک ساعت شیر را در هوای اتاق گذاشته تا به درجه حرارت بدن برسد(با چکاندن یک قطره بروی ساعد، حرارت مناسب را می توان تشخیص داد) سپس جهت تغذیه نوزاد از آن استفاده کنیم.
روش دیگر برای گرم کردن شیر مادر فریز شده ،اینگونه هست که ظرف حاوی شیر فریز شده را درون ظرف آب ولرم بگذاریم وآهسته آنرا تکان داده تا کم کم یخ آن باز شود و وقتیکه گرمای آن به در حد گرمای بدن رسید جهت تغذیه نوزاد یا کودک ازآن استفاده کنیم.
جهت افزایش شیر مادر و ادامه موفقیت شیردهی موارد زیر توصیه میشود
۱) جهت ادامه موفقیت شیردهی حفظ آرامش مادر و استراحت، وخواب کافی مادراهمیت بسزایی دارد.
۲) تکنیک مناسب شیردهی از پستان و مکیدن درست و مکرر نوک پستان توسط نوزاد در افزایش شیر مادر بسیار موثر میباشد.
۳) رعایت وضعیت درست شیردادن به نوزاد ( تکنیک درست شیردهی)در ادامه موفقیت شیردهی از پستان تاثیر بسزایی دارد،
۴) رعایت تغذیه صحیح در مادر و رژیم غذایی متناسب با مادر شیرده همراه با فعالیت فیزیکی ( ورزش ) مناسب در مادر ، در افزایش شیر مادر و ادامه شیردهی از پستان مادر مهم میباشد.
۵) هم اتاق بودن مادر و نوزاد در روزهای اول تولد خصوصا در موارد زایمان در بیمارستان به روش سزارین در افزایش شیر مادر و ادامه شیردهی مادر بسیار موثر میباشد.
۶) شیردهی از پستان و مکیدن مکرر پستان توسط نوزاد خصوصا در روزهای اول تولد تیزدر در افزایش شیر مادر و ادامه شیردهی نقش مهمی دارد.
۷) شروع به موقع تغذیه تکمیلی (غذای کمکی) کودک نیز درافزایش شیر مادروادامه شیردهی موثر میباشد.
بایستی این نکته را هم درنظر داشته باشیم شروع و نوع الگوی غذای کمکی بر حسب شرایط و موقعیت هرشیرخوارمتفاوت میباشد و الزاما این الگو را نمیتوان در همه کودکان بکار برد.
تخم مرغ ، گوشت ، ماهی ، آب، ماست ، شیر، کره، پنیر،سیر،هویج،زنجبیل، کدو حلوایی ، برگ شوید،نارگیل، انار، خرما، مرکبات، بلوبری، زردآلو، مغزیجات و آجیل،دانه رازیانه،زیره سبز، کنجد، دانه کتان، برنج قهوه ایی، جو دوسر،
غذاهایکه موجب افزایش شیر مادر میشوند:
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت آگاهی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا فوق تخصص گوارش کودکان دراین زمینه مشورت نمائید
معمولا اشتهای کودکان در ساعات مختلف شبانه روز و در روزهای متوالی یکسان و مشابه نیست و ممکن هست در بعضی موارد کمتر از روزهای دیگر غذابخورد ،این موضوع چندان مهم نمیباشد چراکه که در این شرایط ، حجم غذایی که کودک طی یک تا دو هفته می خورد مهم است و ارزیابی غذا خوردن کودک در طول روز خیلی اهمیت ندارد و جهت ارزیابی وضعیت غذا خوردن کودک ، حجم غذایی که یک کودک طی یک تا دو هفته میخورد بیشتر اهمیت دارد.
هنگام تغذیه کودکان ، اگر کودک غذایش را بخوبی میخورد باید او را تشویق کرد، یکی از راه های تشویق کودک «آفرین گفتن» به کودک و دست زدن و تشویق برای غذا خوردن وی هست.
هنگام غذا دادن کودک نباید کودک را به تمیز غذا خوردن وادار کرد زیرا ریخت و پاش کردن غذا توسط کودک هنگام غذاخوردن امری طبیعی است و به کسب تجربه و یادگیری کودک برای غذا خوردن کمک میکند.
توصیه میشود بجای اصرار کردن به کودک برای غذا خوردن ، قبل از مصرف غذا ، کودک را بعد ازغذا خوردن تشویق کنیم.
اصرار مکرر به کودکان برای غذا خوردن و استفاده از وسایل کمکی مثل عروسک ها، فیلم های کارتونی برای غذا خوردن کودکان موجب اختلال رفتاری در کودک میشود و در دفعات بعدی برای تغذیه کودک بایستی از عروسک یا فیلم کارتون استفاده کرد تا کودک غذای خودش را بخورد.
برای کودکانی که خوب وزن نمیگیرند بایستی کالری غذای کودک را افزایش داد برای افزایش کاری غذای کودک میتوان با اضافه کردن مخلوط آرد و شیر و کره یا روغن زیتون، آرد غلات یا حبوبات، غلات یا حبوبات جوانه زده، بادام، پسته، گردو و فندق، کنجد، مغزیجات ، خامه، کره، روغن، شیر، ماست ، پنیر و زرده تخم مرغ بصورت ترکیبی با غذای مصرفی کودک کالری غذا را افزایش داده و به وزن گیری کودکان کمک کرد.
غذای کمکی کودک شامل چه چیزهاییست؟ اینجا بخوانید…
نکته:
بایستی توجه داشت اگر کودک مبتلا به آلرژی غذایی هست از اضافه کردن لبنیات مثل کره ، خامه ،شیر، پنیر، و…به غذای کودک اجتناب شودوتوصیه میشود جهت تغذیه و انتخاب نوع غذا در کودکان مبتلا به آلرژی غذایی با پزشک متخصص کودکان یا فوق تخصص این زمینه مشورت کرده وتحت نظر پزشک فوق تخصص این زمینه تغذیه و اضافه کردن مواد غذایی به برنامه غذایی کودکان انجام پذیرد.
روغن را نبایستی به مقدار زیاد به غذا کودک اضافه کرد ، حداکثر مجاز اضافه کردن روغن به غذا کودک به میزان ۵ سی سی یا یک قاشق مربا خوری ، به ۱۰۰ گرم از غذا کودک است.
ماست و پنیر علاوه بر تامین کلسیم بدلیل داشتن PH اسیدی، میزان جذب آهن غیرگوشتی مواد غذایی را بیشتر میکنند.
چربی مواد غذایی برای کودکان زیر ۳ سال را نباید محدود کرد زیرا کودکان زیر ۳ سال در حال رشد هستند و نیاز تغذیه ایی بالایی دارند در این کودکان بیش از ۳۰٪ انرژی دریافتی روزانه آنها را بایستی توسط چربی ها تامین شود.
مقادیر بالاتر چربی زمانی تجویز میشود که کودک نیاز بیشتری به کالری داشته باشد مثل موارد بی اشتها باشد یا ابتلا به عفونت های مکررباشد.
بنابراین توصیه میشود برای کودکان زیر ۲ سال از ماست کم چرب یا پنیر کم چرب بخاطر پائین بودن چربی استفاده نشود بجای آن از ماست یا پنیر پرچرب استفاده کرد.
بعد از سن ۲تا ۳ سالگی استفاده از شیرگاو یا ماست با چربی ۱/۵ تا ۲٪ مانعی ندارد.
شیرگاو از نظر تامین آهن برای کودک منبع بسیار ضعیفی است.
کودکانیکه در طی روز بیش از 500 میلی لیتر شیرگاو مصرف میکنند دچار کمبود آهن یا آنمی فقر آهن میشوند.
توصیه میشود کودک قبل از غذا خوردن ، شیر نخورد، چون اشتهای کودکان رابرای مصرف غذای اصلی کم میکند
کودکان میتوانند حداکثر ۲بار در روز ، در وعده عصرانه و وعده قبل از خواب از شیر گاو استفاده کنند .
از آنجایکه مهمترین منبع کلسیم فراورده های لبنیات مثل شیر و ماست هستند، لذا توصیه میشود مصرف لبنیات در کودکان بیشتر بصورت ماست همراه با غذا باشد تا مصرف شیر زیاد به تنهایی .
مصرف زیاد شیرگاو در روز توسط کودکان موجب کاهش اشتهای کودکان برای خوردن سایر غذاها خصوصا وعده های اصلی غذایی میشود.
همچنین مصرف زیاد شیرگاو توسط کودکان موجب دفع خون نامحسوس از روده و از راه مدفوع کودک میشود که موجب انمی یا کم خونی کودکان خواهد شد.
به این نکته مهم توجه داشته باشیم رفتار های غذایی کودکان بشدت تحت تاثیر رفتارهای والدین میباشد!
کودکان با عادات غذایی بد متولد نمیشوند بلکه رفتار والدین آنها موجب اختلال رفتار تغذیه ایی یا عادات غذایی بد در آنها میشود.
واکنش های والدین چه بصورت مثبت یا منفی در مقابل خوردن و یا نخوردن یک غذا توسط کودک ، در ذهن کودک ثبت میشود و کودک از واکنش های والدین هنگام غذا خوردن را بعنوان یک راه حل برای جلب توجه بیشتر خود استفاده میکند.
رفتارهای غذایی نادرست توسط والدین عیناً در شکل گیری رفتار کودک نقش دارد . بکار بردن الفاظی مثل بدمزه بودن غذا، بدشکل بودن غذا توسط والدین روی شکل گیری رفتار بد غذایی درغذا خوردن کودکان تاثیر مستقیم دارد.
والدین بایستی توجه داشته باشند غذای کودکان از بدو تولد تا ۲ سالگی ، بتدریج از مصرف منحصراً از شیر مادر یا شیرخشک به غذای کمکی و غذای کامل سفره تغییر پیدا میکند و همزمان با این تغییرات از جهت قوام ، مزه و نوع مواد غذایی مصرفی، کودک هم ممکن هست در راستای این تغییرات از خود رفتارهای تغذیه ای متفاوتی را بروز دهد.
ضمن توجه به این تغییرات رفتاری تغذیه ایی در کودکان ، بایستی برای تکامل رفتار تغذیه ایی در کودک این فرصت را ایجاد کرد و رفتار های بد غذایی مثل تمایل به مصرف بیش از حد به شیر مادر یا شیر خشک یا مصرف تنقلات کم انرژی جلوگیری کرد.
کودکان در سنین ۱-۲ سال غذای گرم را نسبت به غذاهای سرد یا داغ بیشتر ترجیح میدهند.و بیشتر به خواسته های خود توجه دارند و کمتر به نظر دیگران اهمیت میدهند و هنگام غذا خوردن بیشتر توجه آنها به بازی کردن با غذا جلب میشود تا غذا خوردن کودکان درسنین ۱-۲ سال معمولا یک ماده غذایی را برای یک مدت زمان دوست دارند و بعد ممکن است به غذای دیگری را دوست داشته باشند و بیشتر به آن غذا تمایل پیدا کنند،
برای حل این مشکل میتوان با تغییر در درجه حرارت یا نوع پخت و شکل یک غذا، میتوان آن غذا را برای کودک جذابتر کرد.
معمولا این امر طبیعی بوده و ناشی از کاهش موقت اشتهای کودکان میباشد و
یا گاهی اوقات ناشی از مصرف میان وعده ها توسط کودک در زمان نامناسب میباشد که موجب کاهش اشتهای کودکان به وعده های اصلی غذا وی میشود.
زمانیکه کودک علاقه ای به غذا خوردن نشان نمیدهد اقدامات زیر توصیه میشود:
۱)برای تغذیه کودکان ، زمان مناسبی را برای میان وعده های کودک اختصاص دهیم.
۲)تحت هیچ شرایطی با فشارو اصرار ،کودک را وادار به غذا خوردن نکنیم.
۳)از مصرف آبمیوه های صنعتی و آب فراوان در غذا خوردن کودکان اجتناب شود
۴)از مصرف تنقلات مثل چیپس، پفک، نوشابه و…….. توسط کودک اجتناب شود.
۵)معمولا وقتی رنگ غذا متنوع ومتغیر باشد اشتهای کودکان تحریک میشود.
۶)اگر کودک یک غذای خاصی را نمیخورد نباید آن غذا را کلاً از برنامه غذایی وی حذف کرد بلکه با تغییر در آن غذا و ارائه غذا به یک فرم دیگر میتوان کودک را به خوردن آن غذا تشویق کرد.
۷) از آنجایکه تمام رفتارهای والدین برای کودک بعنوان الگو قرار میگیرد بنابراین والدین هنگامی که بر سر سفره می نشینندبایستی مواظب رفتارهای خود باشند بعبارت دیگر ، باید به این نکته توجه داشت که کودکان با عادات غذایی بد متولد نمیشوند بلکه رفتار والدین آنها موجب اختلال رفتار تغذیه ایی یا عادات غذایی بد در آنها میشود.
مواردی مثل فعالیت کردن زیاد جسمی،خستگی زیاد،کم خوابی در کودک، رفتار بد والدین در امتناع از غذا خوردن کودکان نقش دارند.
سماجت واصرارکردن والدین به کودکان برای غذاخوردن موجب چه اختلالی در کودک خواهد شد؟ مقاومت به غذاخوردن کودکان میتواند بعنوان نشانه ای از شخصیت استقلال طلبی آنها باشد.
در موقع مقاومت به غذاخوردن، کودک از توجه والدین لذت میبرد و اگر پدر و مادر در خوردن غذا کودک خود اصرار و سماجت داشته باشند این کودک میآموزد که این یک روش جلب توجه پدر و مادر خواهد بود و نه تنها ،رفتار اجتنابی و امتناع از غذا خوردن خود را اصلاح نمیکند بلکه با گذشت زمان این رفتار اجتنابی در غذا خوردن خود را تشدید کرده و تمایل بسمت غذاهای دیگر پیدا خواهد کرد.
سماجت و اصرار والدین در غذا خوردن کودک سرمنشاء ایجاد یک نوع اختلال رفتاری در کودک خواهد بود.
زمانیکه کودک در غذا خوردن مقاومت میکند والدین نبایستی برای غذا خوردن کودک ، اصرار و سماجت کنند .
در این شرایط بجای سماجت و اصرار کردن کودک به غذا خوردن ، وقت کافی برای غذا خوردن کودک میدهیم ، و بعد از دادن وقت کافی اگر کودک هنوز غذای خود را نخورده است در این حالت بشقاب پر غذا را از کنار کودک بر میداریم تا کودک متوجه شود که غذا خوردن آداب و آئینی دارد و خوردن غذا وقت خاص خود را داشته و مدت زمان معینی برای غذا خوردن وجود دارد.
این کار در شکل گیری رفتارخوب کودک تاثیر مثبتی خواهد داشت.
برای آشنایی بیشتر و مشاوره در خصوص تغذیه کودکان و شروع غذای کمکی در کودکان ، تغذیه نوزادان نارس، تغذیه نوزادان، شیر دهی به نوزاد ، به کلینیک فوق تخصصی کبد وگوارش کودکان دکتر حسینی تماس گرفته ، یا به سایت کلینیک https://drhosseyni.com مراجعه بفرمائید.
تلفن تماس :
09014878765
آدرس:
مازندران / ساری : خیابان فرهنگ/ مجتمع پزشکی شهریار ۳
مازندران / ساری : کلینیک فوق تخصصی طوبی
مازندران / قائمشهر : مرکز آموزش درمانی بیمارستان رازی
نکته:
خوانندگان گرامی توجه داشته باشید که مطالب ارائه شده در سایت این کلینیک صرفاً جهت افزایش آگاهی دانش پزشکی شما می باشد و نه خود درمانی. قبل از هر گونه اقدام درمانی توصیه میشود با پزشک فوق متخصص این زمینه مشورت نمائید.
3 اردیبهشت 1403
3 اردیبهشت 1403